Σήμερα, το σύνολο των ανθρώπων που ασχολούνται με την πρωτογενή αγροτική παραγωγή, κατά κύριο επάγγελμα αλλά και ετεροεπαγγελματίες αγρότες, ζουν με το διαρκές άγχος της μείωσης του εισοδήματός τους από τις παραδοσιακές καλλιέργειες στην ευρύτερη περιοχή. Όλοι μας βλέπουμε μειώσεις στις τιμές στο βαμβάκι, το καλαμπόκι, το στάρι, τη μηδική αλλά και τα κηπευτικά. Αμέσως λοιπόν προκύπτει η ερώτηση: «τώρα τι θα καλλιεργήσω για να τα βγάλω πέρα;;;».
Την απάντηση και την λύση, ίσως να μπορούν να δώσουν οι λεγόμενες « εναλλακτικές » καλλιέργειες και αυτές θα προσπαθήσω να σας παρουσιάσω. Όσο γίνεται σύντομα , κατανοητά και απλά, με λίγα γενικά λόγια και περισσότερο αναφέροντας τις πιο αξιόλογες ποικιλίες, την καλλιέργεια στο χωράφι, το τελικό προϊόν, τις πιθανές χρήσεις του και την εμπορία του. Με στοιχεία για το κόστος , την παραγωγή ανά στρέμμα, τις τιμές πώλησης και σε όποιες περιπτώσεις γίνεται, θα παρουσιάσω τους τρόπους ή εταιρίες εμπορίας του.Για να έχουμε μια καλή αρχή, λέω να «σπάσω ρόδι» και να αναφερθώ στην ροδιά και την επιχειρηματική καλλιέργειά της.
Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την περιοχή της Μεσογείου η ροδιά δεν είναι ένα νέο ή άγνωστο δένδρο αλλά υπάρχει αυτοφυές ή στους κήπους των σπιτιών μας εδώ και χιλιάδες χρόνια, ξέρουμε ότι ζει 25 με 35 χρόνια και η ιδιότητες του καρπού της είναι γνωστές σε όλους μας, η συστηματική της καλλιέργειά είναι κάτι νέο!!
Η καλλιέργεια ροδιάς βρίσκεται σε "νηπιακό" στάδιο και η καλλιεργούμενη έκταση δεν υπερβαίνει συνολικά τα 20.000 στρέμματα στην χώρα μας, αλλά στα επόμενα χρόνια αναμένεται να αυξηθεί κατακόρυφα, όπως αναφέρουν παραγωγοί και εταιρίες εμπορίας. Η καλλιέργεια ροδιών έχει εξαπλωθεί σε πολλούς νομούς ως αποτέλεσμα ιδιωτικής πρωτοβουλίας τριών ελληνικών επιχειρήσεων και μιας ισραηλινής που δραστηριοποιείται στο χώρο κατασκευής αρδευτικών συστημάτων. Πρόκειται για τις εταιρείες Thessa, Ρόδι Ελλάς, Ο.Π «Άγιος Αθανάσιος» Δράμας κα η NETAFIF, οι οποίες προωθούν την καλλιέργεια της ροδιάς με όρους συμβολαιακής γεωργίας, δηλαδή οι παραγωγοί συνάπτουν συμβόλαια με τις εταιρείες και ως εκ τούτου έχουν εξασφαλίσει τη διάθεση καθώς και την τιμή πώλησης του προϊόντος. Επίσης, οι παραγωγοί μπορούν να προμηθευτούν το πολλαπλασιαστικό υλικό και από τις παραπάνω εταιρείες.
Ενημερωτικά, βάσει των στοιχείων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η καλλιέργεια ροδιού το 2007 έφθανε στη χώρα μας τα 4.000 στρέμματα, όταν το 2005 ήταν κάτι λιγότερο από 1.000 στρέμματα και το 1994 μόλις 500!!
Το σύνολο της παγκόσμιας παραγωγής είναι περίπου 2.250.000 τόνοι, με τα "ηνία" να κρατά η Ινδία (1.200.000 τόνους) και να ακολουθούν το Ιράν (650.000 τόνους) και οι ΗΠΑ (100.000 τόνους), όπως προκύπτει από στοιχεία του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ).
Βάσει των στοιχείων αυτών, η ελληνική αγορά απορροφά ποσότητες ροδιών που κυμαίνονται μεταξύ 1.000-1.200 τόνων, εκ των οποίων οι 800 τόνοι εισάγονται. Οι εισαγόμενες ποσότητες αφορούν, κυρίως, ρόδια ξινών ή ημίξινων ποικιλιών, που χαρακτηρίζονται από πολύ καλή εξωτερική εμφάνιση. Επισημαίνεται ότι, η ελληνική αγορά εισάγει μεγάλες ποσότητες ροδιών, κυρίως από Τουρκία, Ιράν, Ινδία, Αίγυπτο και Ισραήλ.
Σε αυτά τα στοιχεία εάν σταθούμε , βλέπουμε πόσο «ανοιχτή» είναι η αγορά για αυτό το προϊόν και πως μάλλον είναι καλές οι συνθήκες για επέκταση της καλλιέργειας στην χώρα.
Ποιες όμως ποικιλίες καλλιεργούμε;
Οι ποικιλίες που καλλιεργούμε ανήκουν σε δυο ομάδες, τις ξινές και τις ημίξινες. Οι πρώτες είναι παραγωγικότερες αλλά οι καρποί τους δεν τρώγονται ευχάριστα και για αυτό κατευθύνονται κυρίως για χυμούς, με σημαντικότερες την wonderful και τους κλώνους της. Οι ημίξινες ποικιλίες τρώγονται πιο ευχάριστα και τις χρησιμοποιούμε στην διατροφή μας ως φρούτο, αλλά έχουν μικρότερη παραγωγή. Τέτοιες είναι οι ελληνικές Ερμιόνη και Περσεφόνη και πολλές που έχουν προέλθει από το Ιράν.
Αφού ξεκαθαρίσουμε ότι όλα τα κτήματα της περιοχής μας, από άποψη εδάφους κάνουν για την καλλιέργεια. Ότι χρειάζεται το κτήμα που θα επιλέξει ο κάθε παραγωγός να καλλιεργήσει ροδιές, πρέπει να μπορεί να ποτίζεται τουλάχιστον από τα τέλη Απριλίου με αρχές Μαΐου έως τα τέλη Σεπτεμβρίου και ότι το φυτό είναι ευαίσθητο τα δυο πρώτα χρόνια της ζωής του στον παγετό, δηλαδή σε θερμοκρασίες κάτω από -5οC αλλά μετά αντέχει μέχρι και στους -17ΟC, ας γνωρίσουμε την καλλιέργεια της ροδιάς.
ΦΥΤΕΜΑ
Αυτό γίνεται σε γραμμές, τοποθετώντας φυτό από φυτό ανά 2μ. και γραμμή από γραμμή ανά 6μ.ή φυτό από φυτό στα 2,5, μ. και γραμμή από γραμμή στα 5 μ. έως 5,5 μ.
Σε κάθε γραμμή φύτευσης θα πρέπει υπάρχουν ένα ή δύο σταλακτηφόροι σωλήνες, γιατί με αυτόν τον τρόπο γίνεται σωστή άρδευση, λίπανση και έτσι γίνεται καλύτερη ανάπτυξη του ριζικού συστήματος αλλά και του δένδρου. Η σωστή, τακτική, με λίγο σχετικά νερό, άρδευση είναι από τους κυριότερους παράγοντες για καρπούς υψηλής ποιότητας.
Ανάλογα την ποικιλία χρειάζεται ή δεν χρειάζεται σύστημα στήριξης με υποστυλώματα (πάσσαλους), που όμως εάν χρειάζεται τότε θα είναι μόνιμο.
ΚΛΑΔΕΜΑ
Το κλάδεμα θέλουμε να δώσει στο δένδρο το σχήμα του κυπέλου και γίνεται από τον δεύτερο χρόνο ζωής της φυτείας μας. Έτσι αφαιρούμε τον κεντρικό βλαστό και αφήνουμε τους πλάγιους να αναπτυχθούν ελεύθερα, ώστε να φωτίζεται καλύτερα το κέντρο του δένδρου, όπως στο παρακάτω σχήμα.
Από τον τρίτο χρόνο και μετά κλάδεμα καρποφορίας, με την αυστηρή έννοια του όρου δεν υπάρχει, παρά μόνο καθάρισμα του δέντρου από λαίμαργους βλαστούς, τα παραρίζια, παραφυάδες κ.λ.π. με σκοπό τον καλύτερο αερισμό του δέντρου και τον καλύτερο φωτισμό του. Η εργασία αυτή γίνεται σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Για καλή ποιότητα καρπού, που θέλουμε να παράγουμε, ανάλογα την ποικιλία που καλλιεργούμε, είναι επιθυμητό το σχολαστικό αραίωμα των καρπών. Τα ρόδια ανθίζουν σε ομάδες δύο, τριών και τεσσάρων ανθέων τα οποία, αν καρποδέσουν όλα, αφήνουμε μόνο ένα για μεγαλύτερο και πιο καλοσχηματισμένο καρπό.
ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΙ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Η λίπανση ανάπτυξης κατά το πρώτο έτος της φύτευσης, γίνεται με μικρές δόσεις νιτρικής αμμωνίας. Στα επόμενα χρόνια και όσο μπαίνουμε στην καρποφορία χρησιμοποιούμε σύνθετα λιπάσματα τα οποία χορηγούμε κυρίως με το αρδευτικό σύστημα, για μεγαλύτερη οικονομία, π.χ. με 20-20-20, 12-12-17+ΤΕ κ.λ.π. ή και κλασσικά, ρίχνοντας περιμετρικά του φυτού βασικά κυρίως λιπάσματα αρχές της άνοιξης, σε ποσότητες ανάλογες της ηλικίας και της αναμενόμενης παραγωγής, που μπορεί να φτάσουν και τα 100 κιλά λίπασμα ανά στρέμμα.
Η φυτοπροστασία γίνεται με ψεκασμούς με κατάλληλα φυτοφάρμακα για να αντιμετωπιστούν οι διάφοροι εχθροί της καλλιέργειας, που είναι κυρίως οι αφίδες , που αντιμετωπίζονται με διάφορα εντομοκτόνα και η φυτόφθορα, που χρειάζεται ψεκασμός με χαλκούχα σκευάσματα το χειμώνα και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού να γίνουν τουλάχιστον δύο ψεκασμοί με κατάλληλο μυκητοκτόνο για την καταπολέμησή της.
ΑΡΔΕΥΣΗ
Η ροδιά πρέπει να ποτίζεται τακτικά με σταθερή ποσότητα νερού, διαφορετικά μπορεί να υπάρχει σημαντικός κίνδυνος σκασίματος των καρπών, που θα προκαλέσει μικρή ή μεγάλη υποβάθμιση της ποιότητας. Συνήθως 40-60 λίτρα κάθε 4 -5 ημέρες είναι μια ικανοποιητική ποσότητα, αλλά αυτό εξαρτάται από τις θερμοκρασίες του καλοκαιριού και την ηλικία και την παραγωγή του δένδρου.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Η συγκομιδή συμφέρει οικονομικά μετά τον 3 - 4 χρόνο. Γίνεται σε δυο ή τρία «χέρια», ανάλογα την ωρίμανση των καρπών και γίνεται πάντα με χειροσυλλογή.
Η παραγωγή εξαρτάται από την ποικιλία και την κατεύθυνση της, έτσι οι ροδιές για καρπούς για χυμοποίηση παράγουν 2 - 4 τόνους το στρέμμα, ενώ αυτές που θα παράξουν εδώδιμους καρπούς 1,2 - 2 τόνους ανά στρέμμα.
φησα για το τέλος τα δυο θέματα που συχνά αποτελούν το κριτήριο επιλογής μιας καλλιέργειας, το κόστος και το αναμενόμενο εισόδημα.
ΚΟΣΤΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Μια φυτεία ροδιάς περιέχει από 40 έως 50 δένδρα ανά στρέμμα, με τιμές αγοράς από 2,5 έως 8 ευρώ ανά δένδρο, έτσι κοστίζει από 100 έως 400 ευρώ ανά στρέμμα για δένδρα. Ενώ πρέπει να υπολογίζουμε άλλα 50 έως 150 ευρώ ανά στρέμμα τα υποστυλώματα, εάν χρειάζονται και 50 έως 100 ευρώ για το σύστημα στάγδην άρδευσης. Έτσι το συνολικό κόστος κυμαίνεται από 200 έως 650 ευρώ για μια πλήρως εγκατεστημένη φυτεία.
Ζγαντζούρης Σπύρος www.4epohes.com
ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Υπολογίζεται πως το μέσο κόστος παραγωγής σε μια φυτεία με ηλικία πάνω από 4 χρόνια, δηλαδή σε κανονική παραγωγή, για άρδευση, λίπανση, καλλιέργεια, συγκομιδή, είναι από 200 έως 400 ευρώ ανά στρέμμα. Εδώ να πούμε πως το μεγαλύτερο μέρος του, είναι τα εργατικά για κλάδεμα κατά την καλοκαιρινή περίοδο και την συγκομιδή, οπότε όσο περισσότερο δουλέψει ο ίδιος ο παραγωγός, τόσο θα μειώσει το κόστος του…
ΤΙΜΕΣ
Σημαντικό σημείο που πρέπει να σταθούμε είναι η τιμή του προϊόντος.
Τα ρόδια για χυμοποίηση, που συνήθως έχουν μεγαλύτερη παραγωγή ανά στρέμμα, 2-4 τόνους, όπως αναφέρθηκε, έχουν τιμή από 0,30 έως 0,40 ευρώ ανά κιλό, άρα δίνουν ένα μικτό εισόδημα από 600 έως 1800 ευρώ ανά στρέμμα.
Τα εδώδιμα ρόδια, έχουν παραγωγή 1,2 – 2 τόνους ανά στρέμμα και πωλούνται χονδρικώς (2008 -2009) από 0,9 έως 1,3 ευρώ ανά κιλό, δηλαδή δίνουν μικτό εισόδημα 1080-2600 ευρώ ανά στρέμμα. Ενώ εάν διατηρηθούν σε ψυγείο, όπου αντέχουν έως και 75 ημέρες, η τιμή τους μπορεί να φτάσει έως και τα 2,5 ευρώ ανά κιλό και έτσι δίνουν μικτό εισόδημα 3000- 5000 ευρώ ανά στρέμμα.
Βέβαια οι τιμές και το μικτό εισόδημα εξαρτώνται από την αγορά, το κόστος παραγωγής, τις πιθανές ζημιές από τις καιρικές συνθήκες και ασθένειες και τις επενδύσεις του παραγωγού, για τα εδώδιμα και από τις συμφωνίες με τις εταιρίες χυμοποίησης για τα ρόδια προς χυμοποίηση. Για αυτό το λόγο χρειάζεται πολύ και προσεκτική σκέψη για το εάν και ποια ποικιλία και για ποιο λόγο θα επιλέξει να καλλιεργήσει κάποιος.
Ελπίζω όλα τα παραπάνω να σας έδωσαν πληροφορίες για την ροδιά και την καλλιέργειά της και να σας φανούν χρήσιμα στις επιλογές σας. Τα συμπεράσματα και οι επιλογές δικές σας.
Ζγαντζούρης Σπύρος www.4epohes.com
Αυτό το ξέρατε;
Ο χυμός από τους σπόρους του ροδιού είναι καλό αφροδισιακό.
Τα ρόδια προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις και διάφορες μορφές καρκίνου.
Τα ρόδια κάνουν καλό σε όσους εργάζονται πνευματικά.
To αφέψημα από τη φλούδα του καρπού της ροδιάς σκοτώνει την ταινία και τις αμοιβάδες των εντέρων, αφού προηγηθεί αυστηρή δίαιτα.
Η φλούδα είναι επίσης στυπτική και καταπολεμά τη διάρροια, ακόμη και τη χρόνια δυσεντερία.
Στυπτικά είναι και τα φύλλα της ροδιάς, γι' αυτό χρησιμοποιούνται με πλύσεις για τη λευκόρροια, τη βλεννόρροια, τις αιμορροΐδες.
Τα φύλλα της ροδιάς χρησιμοποιούνται σαν φάρμακο για τον πονόλαιμο και τις πυώδεις αμυγδαλές (γαργάρα).
Ο χυμός, αναμεμιγμένος με ίση ποσότητα ελαιόλαδου, εξαφανίζει τις κηλίδες του δέρματος και μειώνει τις ρυτίδες.
Τα ρόδια προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις και διάφορες μορφές καρκίνου.
Τα ρόδια κάνουν καλό σε όσους εργάζονται πνευματικά.
To αφέψημα από τη φλούδα του καρπού της ροδιάς σκοτώνει την ταινία και τις αμοιβάδες των εντέρων, αφού προηγηθεί αυστηρή δίαιτα.
Η φλούδα είναι επίσης στυπτική και καταπολεμά τη διάρροια, ακόμη και τη χρόνια δυσεντερία.
Στυπτικά είναι και τα φύλλα της ροδιάς, γι' αυτό χρησιμοποιούνται με πλύσεις για τη λευκόρροια, τη βλεννόρροια, τις αιμορροΐδες.
Τα φύλλα της ροδιάς χρησιμοποιούνται σαν φάρμακο για τον πονόλαιμο και τις πυώδεις αμυγδαλές (γαργάρα).
Ο χυμός, αναμεμιγμένος με ίση ποσότητα ελαιόλαδου, εξαφανίζει τις κηλίδες του δέρματος και μειώνει τις ρυτίδες.
Για την μελέτη και καταγραφή των πληροφοριών και την επιμέλεια του κειμένου,
Κόλλιας Βασίλης – Αγρότης, Βοιωτία
----------------------------------------
